Adıyaman Halk Oyunları ve Öyküleri
Adıyaman halk oyunlarının kültürümüz ve sosyoloji acısından büyük bir önemi vardır. Adıyaman halk oyunları özgür çizgilere sahiptir. Halk oyunları davul zurna eşliğininde genellikle sözsüz olarak oynamaktadır. Oyunlar sert veya yumuşak oynanmasında kültürel coğrafi yapı ve iklimin etkili olduğunu savunmak doğru olacak halk oyunları doğa ile mücadelesindeki zorlukları anlatmış kimi zaman bir sevdayı bazen de sosyal bir olayı anlatmıştır. Bunun yanı sıra yaratıcısı belli olmayan oyunlarımızda bulunmaktadır. Halk oyunlarımız tek düze sıra veya yarım daire şeklinde oynanmaktadır. Daire biçiminde hiçbir oyunumuz yoktur. Oyunlarda oyuncu sayısı sınırlaması bulunmaz. Oyunlar eller birbirine kenetlenerek oynanır. Kadınlar oyunlarında belden tutuşarak oynanır. Bazı oyunlar da eller tutuşmadan oynanır buna örnek olarak (simsimi) oyununu gösterilebiliriz. Genel anlamda oyunlarda araç kullanılmaz. Fakat (Galuç) (Sal),( sımsımı) oyunu otuz beş kırk seneden bu yana kabak,orak,mangal kullanılarak oynandığı için sadece bu kullanımını görürüz sözlü oyunumuz Düz oyunda söylenen (Bemal) isimli uzun hava söyleyecek kişi söylemeye başlayınca davul ve zurna hafiften ritim tutar ve halaydakiler de hafif sallanarak ritim tutulur. bunun yanı sıra sözlü
Bunun dışında söz eşliğinde söylenen Sal uzun hava ağıt Hellecan dan’da türküler söylenmekte araç kullanılan oyunlardan bir tanesini örnek vermek isterim:
Galuç (Hasat Oyunu) öyküsü
Çok eskilerde Adıyaman’ın ova köylerinde hasat sonrası elde edilen gelirin sevincine şölen verme gelenekleri düzenlenirmiş elde edinilen gelirle ziyafetler şölenler yapılırmış ve bu eş dost akrabalarla gelenek haline gelen şölen Adıyaman’ın ova köylerinden olan Akpınar köyünde yaşayanlardan bir köylü bir adamın oğlu hasat sonrası sevincini gösterme abamında eline orak alarak buğday dermeyi canlandırarak oynar.Köylünün yaptığı bu canlandırma düğünlerde tekrar edile edile oyun şekline gelir.Devamı tarlaya buğday ekmesi tarlada oturup dinlenmesi,yemek yemesi çalışan erkeğe hanımının eskiden kabakla su getirmesi kısacası hasadı anlatır.
Halk Oyunlarımızın Adları
Sal, Sımsımı, Düz, Sevda, Çep, Guftan, Beş ayak, Tırke, Galuç, Erkek halayı, Kadın halayı, İki ayak, Rişko, Hellecan, Ağırlama, Grani, Üç ayak, Helle, Ağırlama, Govent, Koçkiri, Veyşo
Erkak Kıyafet Adları.
Gömlek
Kırkdüğme
Şalvar
Kuşak
Çorap
Dağ terliği
Çarık Yemeni
Mendil
Kadın Kıyafetlerinin Adları
İç gömlek
Zıbın
Üçetek
Şalvar
Önlük
Kuşak
Çorap
Çarık-yemeni
Terlik
Baş örtüsü
Gümüş taç
Puşu
Keten
Adıyaman halk oyunları dünya ve genelinde yapılan yarışmalarda birincilik ödülü almış özgül figürlerle kültürümüzü anlatmış ve takdir görmüştür bu takdiri kendi öz benliğinden fedakarlık gösteren Adıyaman halkı geçen her dönemde oyunlarda yer alan oyuncuların aileleri yakınları her zaman destek olmuştur. Bu ailelerden bir tanesini örnek göstermek istersek elmas ailesi ve elmas kardeşler hepsi büyükten küçüğe doğru takiben babalarının ve annelerinin büyük desteği ve yol göstericileri olmuşlardır.
Bu aile fertleri bir çok alanda da Adıyaman’a olan desteklerini esirgememişlerdir. Merhum İskender Elmas, Hüsnay Elmas, Şefik Elmas ve Lusin Elmas 5 yıl süreyle Turizm ve Kültür Bakanlığının kendilerine vermiş olduğu resmi eğitmenlik sıfatıyla görev almışlardır. Adıyaman halk oyunlarını temsil eden Elmas kardeşler ve isimlerini sayamadığım. Adıyamanlı grup arkadaşlarıyla Finlandiya, Belçika, Macaristan başta olmak üzere bir çok Avrupa ülkesinde Adıyaman Halk oyunlarını birinciliğe taşımışlardır.
ELMAS Kardeşlerin Halk Oyunlarına Başlama Tarihleri
Sn. Merhum İSKENDER ELMAS : 1968
Sn. HÜSNAY ELMAS: 1971
Sn. LUSİN ELMAS: 1970
Sn. ŞEFİK ELMAS: 1970
Kaynak : sirperdesi.net